شناسایی فیوزهای مینیاتوری:
بر روی فیوزهای مینیاتوری متناسب با منحنی عملکرد زمان – جریان حروفی قرار می دهند که نشان دهنده تیپ خاصی است. این استانداردها نشان می دهد چه جريانی با توجه به جدول زمانيش میتواند تحمل کند. این حروف عبارتند از: تیپ A : تندکار -تیپ B :تقریبا تندکار -تیپ C : متوسط -تیپ D : کند کار بنابراین اگر فیوز ساختمان شما حرف c را دارد به معنی متوسط کارکردن فیوز است. شما همراهان عزیز نفیس نور برای کسب اطلاعات بیشتر و شناسایی فیوزهای مینیاتوری تا انتهای این متن همراه ما باشید.
فيوزها قديمي ترين وسيله هاي حفاظتي ميباشند كه از ابتداي عمر شبكه هاي برق تا كنون مورد استفاده قرار گرفته اند. اين ماندگاري ميتواند به سادگي قابل توجه آنها برگردد. فيوز در عبور جريان عادي شبكه واكنشي نشان نمي دهد اما وقتي جريان بيش از حد عادي عبور كند در زمان مشخص ذوب خواهد شد و مدار عبور جريان قطع خواهد شد. اين اضافه جريان داراي دو نوع است ،يكي اضافه جريان بر اساس اتصال كوتاه و ديگري اضافه جريان بر اساس اضافه بار است.
فيوز تركيب توابع تشخيص،مقايسه و قطع را به همراه دارد. فيوز ها جهت محافظت از كابل ها،ترانسفورماتور ها،الكترو موتورها،خازن ها، كنتاكتورها، تجهيزات الكترونيكي صنعتي و رله هاي الكترونيكي و محافظت شبكه هاي ولتاژ پايين و ولتاژ بالا مورد استفاده هستند كه اين نشان از پر كاربرد بودن فيوزها دارد.
از ديگر مواردي كه از مزايا و حسن هاي فيوزها در صنعت بكار ميرود مكانيزم ساده آنها،قدرت قطع بالاي آنها،سرعت عملكرد و مشخصه Current limiting خوب آنها،اطمينان در عملكرد آنها،تعويض سريع آنها در سيستم آسيب ديده ،قيمت خوب و شرايط اقتصادي خوب،كاهش چشمگير در تلفات سيستم الكتريكي ما و انواع كاربرد آنها در صنعت امروزي است.
در طراحي فيوزها،برخي از فيوزها كه به عنوان فيوز پشتيبان طراحي شده اند كه بايد به همراه وسيله حفاظتي ديگري مورد استفاده قرار بگيرند اين فيوزها قابليت ايجاد وقفه را ندارند و در مقابل اضافه جريان هيچ واكنشي نشان نمي دهند و فيوز فورا” آسيب ديده و ميسوزد.
استاندارد فیوزها:
استاندارد مورد استفاده در فيوزها كه استاندارد كاربردي انها است، استاندارد IEC 60269 است كه داراي چهار بخش ميباشد:
IEC 60269-1:Low voltage fuses,general requirement
اين استاندارد مربوط به فيوز هاي ولتاژ پايين با استفاده هاي كلي يا عمومي است كه از نظر كلاس بندي شامل دو دسته ميشود:
-فيوز هايي كه براي حفاظت كابل و خط بكار ميرود به اين فيوز ها كلاس gG ميگويند.
-فيوزهايي كه براي حفاظت دستگاه ها الكتريكي بكار ميروند،اين فيوز ها داراي سه كلاس،aM,gTr,gB هستند.
*حرف اول كه بصورت حروف كوچك انگليسي بكار ميرود، a ,g است وبراي تشخيص حالت قطع كنندگي آنها است:
g:براي كاربرد هاي عمومي و جنرال بكار ميرود و از نظر حفاظتی دارای محدوده و رنج کاملی است.
a:براي كاربرد هاي خاص است و از نظر حفاظتي داراي رنج و محدوده خاصي است ،از اين فيوز ها به عنوان فيوز هاي پشتيبان استفاده ميشود و حالت قطع كنندگي آن از يك جرياني بالاتر است.
*حرف دوم كه بصورت حروف بزرگ انگليسي بكار ميرود و براي تشخيص نوع كاربرد آنها است و انواع مختلفي به شرح زيل دارد:
g:براي حفاظت كامل ،براي فيوزها با حالت قطع كنندگي
G:براي كار برد هاي معمول و عمومي است ،كه فيوزهاي مصارف عمومي، مخصوصا”رساناهاي معمولي از جمله كاربرد هاي اين دسته است (gG).مشخصه سابق اين فيوز ها gL, gF بود.
M: از جمله كاربرد هاي اين دسته با اين مشخصه، حفاظت هاي موتوري است(gM).
N:فيوزهاي سريع و بدون تاخير هستند كه مطابق با استاندارد آمريكاي شمالي است و براي مصارف عموي بكار ميرود(gN).
D:فيوزهاي تاخيري هستند كه مطابق با استاندارد آمريكاي شمالي است و براي مصارف عمومي بكار ميرود(gD).
R:براي حفاظت از نيمه هادي ها است (gR).
Tr:از جمله كاربرد هاي اين دسته با اين مشخصه، حفاظت هاي ترانسفورماتور ها است(gTr).
B:براي حفاظت ايستگاه هاي زير زميني بكار ميرود(gB).
براي رنج هاي خاص حفاظتي ،براي فيوزها با حالت قطع كنندگيa:
M:حفاظت الكترو موتورها فقط در برابر جريان هاي اتصال كوتاه (aM).
R:حفاظت نيمه هادي ها فقط در برابر جريان هاي اتصال كوتاه (aR).
فيوزهاي aM سريع و مطمئن براي حفاظت موتورها و همين طور كابل ها فقط در برابر اتصال كوتاه، با قدرت قطع100kA هستند. اگر از اين فيوزها جايي استفاده كرديد كه حفاظت اضافه بار براي موتورها مد نظر است اين نكته را در نظر بگيريد كه همراه اين فيوز بايد رله اضافه بار بي متال و كنتاكتور هم در نظر بگيريد چون اين نوع فيوز ها فقط مخصوص اتصال كوتاه است.
تکمیلی در مورد فیوز مینیاتوری:
فیوز مینیاتوری از نظر کاربرد به تیپهای B روشنایی ، C موتوری ، D ترانسفورماتوری ، K قدرت ، Z بسیار حساس تقسیم بندی میگردد:
فیوز مینیاتوری نوع B روشنایی :
کلید مینیاتوری نوع B عموما در مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارند. این کلیدها در جریان اضافه بار بین 3 تا 5 برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و حساسیت مناسبی برای کاربردهای عادی خانگی دارند. این کلید به فیوز مینیاتوری تندکار نیز معروف است.
فیوز مینیاتوری نوع C موتوری :
کلید مینیاتوری نوع C بیشتر کاربرد صنعتی دارند. این کلیدها در جریان اضافه بار بین 5 تا 10 برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر است. این کلید به فیوز مینیاتوری کندکار نیز معروف است.
فیوز مینیاتوری نوع D ترانسفورماتوری :
کلید مینیاتوری نوع D برای مصارف صنعتی خاص ( مانند مولد های اشعه ایکس X-Ray و یا ترانسفورماتورها ) استفاده می شوند. این کلیدها در جریان اضافه بار بین 10 تا 20 برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تمامی تیپها بیشتر است.
فیوز مینیاتوری نوع K قدرت :
کلید مینیاتوری نوع K برای حفاظت در مدارات قدرت ، ترانسفورماتور و موتورها استفاده می شوند. در این نوع از کلید مینیاتوری حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلیدهاست و هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریعتر قطع می کنند ولی در موارد اتصال کوتاه منحنی قطع این نوع کلیدها بین تیپ D و C می باشد.
فیوز مینیاتوری نوع Z بسیار حساس :
این نوع از کلید مینیاتوری هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص ( که از تمامی تیپها کمتر است ) طبق منحنی قطع ، فرمان قطع را صادر می کند. حساسیت این نوع از کلیدها ، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی تیپهای دیگر بیشتر است و در صورت بروز خطا مدار را سریعتر قطع می کند. بنابر این کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مدارات با حساسیت بالا می باشد.
زمان قطع این تیپها به ترتیب ( از سریعترین ) عبارت است از : Z و B و C و D