رله حرارتی چیست؟
شاید این سوال در ذهن شما هم ایجاد شده باشد که رله حرارتی چیست و چه کاربردی دارد. برای توضیح باید گفت از آنجا که موتورهای الکتریکی از حساس‌ترین تجهیزات محسوب می‌شوند و لازم است به خوبی از آنها مراقبت شود در نتیجه راهکارهای خاصی وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان عمر این موتورها را افزایش داد.
یکی از بهترین راهکارها استفاده از رله حرارتی است. رله حرارتی نوعی محافظ است که از اثر حرارت جریان، به منظور قطع مدار استفاده می‌کند. زمانی که از بی متال به منظور حفاظت از اضافه بار در موتور استفاده می‌شود اغلب اوقات برای ایجاد استارت الکترومغناطیسی با کنتاکتور ac کار می‌کند و پس از آن در مدار کنترل و محافظت از موتور سه فاز نا همزمان استفاده می‌شود.
در صورتی که موتور برای مدت طولانی بار بیش از حد داشته باشد، تحت ولتاژ یا فاقد فاز در طی کار باشد، جریان موتور از مقدار نامی عبور خواهد کرد و در این زمان، ترک کننده حرارتی مدار کنترل موتور را قطع می‌کند در نتیجه به طور تاثیرگذاری از موتور محافظت می‌کند.
رله حرارتی به چه صورتی کار می‌کند؟
پاسخ به این سوال بسیار مهم است زیرا یکی از متداول‌ترین و مهمترین سوالاتی است که در رابطه با رله‌های حرارتی پرسیده می‌شود. به طور کلی می‌توان اینطور بیان کرد زمانی که جریان از بی متال حرارتی عبور می‌کند، دو فلز به کار رفته شده در ساختمان داخلی این وسیله گرم می‌شوند و همین مسئله باعث خواهد شد تا طول آنها به تدریج افزایش یابد.
البته ضریب انبساط طولی یکی از این فلزها در مقایسه با دیگری بیشتر است. به همین دلیل دو فلز در کنار یکدیگر به سمت فلزی خم می‌شوند که ضریب طولی آن کمتر باشد. نتیجه این اتفاق این است که مسیری برای عبور جریان کنتاکت‌ها در نظر گرفته شده است باز می‌شود و در نهایت مدار نیز قطع خواهد شد.
رله حرارتی نوعی محافظ است که از اثر حرارت جریان، به منظور قطع مدار استفاده می‌کند.
انواع رله‌های حرارتی:
این وسیله پرکاربرد در انواع متنوعی وجود دارد که هر کدام از مدل‌های آن می‌توانند ویژگی‌ها و کارکردهای مخصوص به خود را داشته باشد.
به عنوان مثال تعدادی از رله‌ها می‌توانند به دو صورت خودکار و دستی کار کنند. در این صورت اگر بخواهید از مدل دستی آن استفاده کنید لازم است که ابتدا کارها را به صورت دستی انجام دهید. همچنین اگر قصد دارید تا آن را به حالت اولیه خود بازگردانید از دکمه RESET در این زمینه استفاده می‌کنید.
همچنین در صورتی که بخواهید از نوع خود کار این رله‌ها استفاده کنید بدون انجام هیچ کار خاصی و تنها پس از گذشت چند دقیقه شاهد این موضوع خواهید بود که حالت مدار به صورت کاملاً خودکار و اتوماتیک به وضعیت اولیه خود بر می‌گردد، به بیان دیگر RESET می‌شود.
بخش‌های مختلف تشکیل دهنده رله‌های حرارتی:
رله‌های حرارتی از بخش‌های متنوعی تشکیل شده‌اند که شامل:
- یک رله از تیغه‌های اتصال به کنتاکتور تشکیل شده است.
- پیچ تنظیم جریان دارد.
- شامل دکمه برگشت به وضعیت اولیه می‌باشد.
- یکی دیگر از بخش‌های مهم آن، ترمینال‌های باز و بسته مدار فرمان است.
- همچنین در آنها می‌توان ترمینال مشترک مدار فرمان را نیز مشاهده کرد.
- در آخر یک پله از مدل حرارتی از تعدادی ترمینال متصل به کابل موتور بهره می‌برد.
شش موردی که در بالا ذکر شد در میان مهمترین قطعات رله حرارتی جای داده می‌شوند. این موارد در کنار یکدیگر و با همکاری هم می‌توانند باعث کارکرده بسیار ویژه رله شود و با عملکرد بی نقص خود از موتورهای الکتریکی حفاظت کنند.
در چند حالت می‌توان رله حرارتی را تست کرد؟
از جمله موارد پر اهمیت تست بی متال یا رله حرارتی است که در سه حالت انجام می‌شود:
حالت سرد یا cold
اولین تست در حالت سرد انجام می‌شود و در این روش جریان نامی به اندازه ۲ برابر جریان بی متال تزریق می‌شود و پس از انجام این کار، زمان عملکرد رله به صورت جداگانه یادداشت خواهد شد.
حالت گرم یا hot
دومین تست با نام حالت گرم یا hot شناخته شده است. زمانی از این تست استفاده می‌شود که تست حالت سرد را انجام داده باشیم و پس از آن به صورت کامل عملکرد را انجام می‌دهد. در صورتی که از این روش استفاده شود لازم است که جریان که شش برابر جریان نامی می‌باشد تزریق گردد و درست مانند روش قبلی، زمان عملکرد یادداشت می‌شود.
حالت دو فاز
آخرین روش تست رله نیز با نام حالت دو فاز شناخته می‌شود. در صورتی که قصد انجام این روش را دارید لازم است یکی از فازها در مدار را قطع کنید و سپس مدار با استفاده از دو فاز بسته شوند. در این روش نیز زمان عملکرد رله یادداشت می‌شود.
رله حرارتی اضافه جریان چیست؟
یکی از انواع مدل‌های رله حرارتی، رله اضافه جریان می‌باشد که ما آن را با نام RVAA نیز می‌شناسیم. هنگامی که در این رله‌ها نیز جریان الکتریکی هدایت می‌شود و عبور می‌کند، فلزهای به کار رفته داغ و یا گرم می‌شود و همین مورد موجب می‌شود تا طول هریک از آنها بیشتر شود.
ضریب انبساط هر کدام از این فلزها با دیگری متفاوت می‌باشد و از این رو ضریب انبساط فلزی که کمتر و پایین‌تر است شاهد خم شدن بی متال به سمت خود خواهد بود. لازم است بدانید یکی از مواردی که در این رله‌ها می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، آهنربا است.
آهن ربا می‌تواند باعث عملکرد ویژه‌ای در داخل ساختمان رله شود. بدین صورت که با به کار گرفتن آهنربا می‌توانید شاهد بیشتر شدن سرعت رله حرارتی باشید. همچنین علاوه بر این مزیت می‌توانید از خطراتی مانند پیدا شدن جرقه و یا سوختگی محل اتصال جلوگیری کنید. به همین دلیل فراموش نکنید از آهنربا در دو قسمت بالایی و پایینی تیغه دو فلزی استفاده کنید و در نهایت نیروی مغناطیسی که در این رله‌ها استفاده می‌شوند باعث می‌شود تا اتصال سریعتر از زمان ممکن خود بسته شود.
جمع بندی:
رله‌های حرارتی از جمله بهترین وسایلی هستند که برای حفاظت از موتورهای الکتریکی می‌توان از آنها بهره برد. این وسیله‌های پرکاربرد انواع متنوعی دارند که هر کدام از آنها ویژگی‌های متعددی دارد. رله‌ها وظایف مختلفی دارند که مهمترین آنها می‌توان حفاظت از موتورهای الکتریکی را نام برد پس برای اینکه بتوانید از موتورهای الکتریکی خود به خوبی حفاظت کنید کافیست که از رله‌های مختلف نهایت بهره و استفاده را ببرید.